Leendert Scheltema

Leendert Scheltema (1876 - 1966)

Leendert Scheltema mag tot de grote drie van Amelander schilders worden vanwege de kenmerkende stijl waarin hij schilderde en zijn succes als kunstenaar. Als leerling van Jan Toorop, een van de belangrijkste kunstenaars in Nederland tussen 1880 en 1910, maakte Scheltema kennis met schilderstijlen die toen in zwang waren, het impressionisme uit de tweede helft van de negentiende eeuw, het pointillisme en het luminisme. Het waren nieuwe manieren van schilderen om het licht te vangen en op het doek over te brengen. De bewondering voor elkaars werk was wederzijds: Toorop kocht ook werk van Scheltema. Zijn leven lang is Leendert Scheltema in die stijl blijven werken, al bleef hij ook het tekenen zijn leven lang trouw.

Leendert is geboren op Ameland. Hoewel hij maar negen jaar op het eiland woonde - van zijn tweede levensjaar tot zijn elfde - zou hij er zijn hele leven terugkomen om er te schilderen. Opmerkelijk is het verschil is waarop hij de omgeving van zijn woonplaats Wateringen en Ameland uitbeeldde. Op veel van zijn Wateringse schilderijen, waarvan de gemeente Ameland enkele in de collectie heeft, herken je de seizoenen en zie je wind door de bomen waaien. Op zijn Amelander werk is het altijd zomer. Voor Scheltema was Ameland een eiland in de zon.

De moeder van Leendert, Sjoerderika Wassenaar, stierf toen Leendert twee jaar oud was. Het gezin woonde toen in De Rijp. Vader Teunis zag geen kans voor zijn kinderen te zorgen en stuurde Leendert en zijn twee jaar oudere zusje Jikke naar Ameland, waar Jikke in het gezin van de grootouders Scheltema werd opgenomen en Leendert in dat van zijn opa en oma van moederskant. Beide families woonden aan weerszijden van de toren van Nes. Grootvader Wassenaar, die nog als kapitein op een driemaster had gevaren, nam de jonge Leendert vaak mee op lange wandelingen over het eiland.

Na het overlijden van zijn vader volgt Leendert zijn moeder naar Haarlem. Hij verblijft enige tijd in het gezin van de van Ameland afkomstige Wijbrand Rotgans en zijn nicht Iemkje Scheltema in Wateringen. Kort daarna betrekt Leendert een woning in Wateringen, waar hij zijn verdere leven zou blijven wonen en waar hij zich zou ontwikkelen tot de 'schilder van het Westland'.

Leendert Scheltema was een rustige, beminnelijke man die teruggetrokken leefde. Het straatje in Wateringen waarin hij woonde werd in 1961 omgedoopt tot Laan van Scheltema. Het was een gebaar van de gemeente om de kunstenaar, wiens werk op veel exposities, ook in het buitenland, te eren.