Jan Derksen Staats

Jan Derksen Staats (1897-1974)

Het grootste deel van zijn leven woonde Jan Derksen Staats in Groningen. Daar hebben generaties Stadjers tekenles van hem gehad. Derksen Staats werkte als docent aan de vroegere Handels HBS (nu het Heymans College), de Kweekschool in de Pelsterstraat en de meisjes HBS in de Hofstraat. Zijn leerlingen liepen weg met hem. "Hij was een formidabele leraar. Hij gaf bij zijn tekenlessen een stuk opvoeding dat erg insloeg bij zijn leerlingen", vertelde een van hen na zijn overlijden in 1974 aan het Nieuwsblad van het Noorden.

Derksen Staats, geboren in Middelburg in Zuid-Afrika, kende Ameland sinds zijn achttiende. Zijn vader was overleden en zijn moeder was hertrouwd met de arts Jacob Wiedeman, die zich in 1915 als huisarts op Ameland vestigde. Vanaf dat moment sloot Jan het eiland in zijn hart. Hij vond de eilander natuur schitterend en kwam er vaak. In 1934 liet hij aan de Zwarteweg, in het huisjesgebied tussen Nes en Buren, voor 1039 gulden en 50 cent naar eigen ontwerp een huis bouwen. Het ontwerp was gebaseerd op een rondavel, een ronde hut uit Zuid-Afrika. Het kreeg de naam Helmsduinen. Na zijn overlijden herdoopte zijn familie het familiehuis en terrein eromheen tot Derksen Staats Duinen. In 2015 is het huis herbouwd, waarbij de karakteristieke halfronde vorm aan de zuidkant is gehandhaafd. Enkele door Derksen Staats beschilderde panelen uit het oude huis zijn opgenomen in de collectie van de Amelander Musea.

Jan Derksen Staats zou op Ameland bijna al zijn vakanties doorbrengen. Hij ontmoette er zijn Groninger kunstvrienden Herman van Wissen en Riekele Prins, die ook werk op Ameland hebben gemaakt. Met hen stond hij in 1934 aan de basis van de Groninger kunstkring De Regenboog. Als kunstenaar werkte hij met krijt, waterverf en potlood. Ook maakte hij hout-en linosnedes.

Jan Derksen Staats werd na zijn overlijden in Groningen gecremeerd. De urn werd geplaatst in een graf op de algemene begraafplaats in Nes. Zijn vrouw Vrouwke Greidanus kreeg er in 1992 haar laatste rustplaats.