Walvisjacht, 2016. Acryl op papier. Egbarta Veenhuizen
Jantje Jans en Hidde Dirks blijven ook in 2019 van zich doen spreken
Je kon op Ameland in 2018 niet heen om Hidde Dirks Kat en zijn echtgenote Jantje Jans Ney. De commandeur uit Hollum is de naamgever van het HDK 2018 jaar. Dat is de naam waaronder Ameland haar bijdrage levert aan de culturele activiteiten die overal in de provincie Friesland worden georganiseerd in het jaar dat Leeuwarden|Friesland de Culturele Hoofdstad van Europa is.
De Amelander Musea doen dat met twee tentoonstellingen. In Museum Sorgdrager in Hollum ging in januari een tentoonstelling van start waarin de reis wordt verbeeld die Hidde Dirks Kat door het dagboek van die expeditie tot de beroemde commandeur van Ameland maakte. Hij beschrijft daarin de stranding van zijn schip Juffrouw Klara bij Groenland en hoe hij en een deel van zijn bemanning werden opgevangen door de Inuit.
Zijn echtgenote Jantje Jans Ney is een van de hoofdpersonen in een expositie in het Landbouw-en Juttersmuseum Swartwoude in Buren. Samen met andere vrouwen vertelt zij hoe de echtgenotes van zeelieden leefden als hun mannen op zee de kost verdienden.
De verhalen Hidde Dirks en Jantje Jans zijn meer dan persoonlijke verhalen. Hun leven verschilde niet veel van dat van andere Amelanders in die tijd. Veel mannen verdienden de kost op zee en de vrouwen moesten sappelen om hun gezinnen van kost te kunnen voorzien. Hun levens verbeelden thema's die de geschiedenis van het eiland markeren en die in de collecties van de Amelander musea ruim vertegenwoordigd zijn.
Als walvisvaarder was Hidde Dirks Kat niet erg succesvol
De Hollumer commandeur Hidde Dirks Kat (1747-1824) was als walvisvaarder niet erg succesvol. Hij ving slechts negen walvissen. Na zijn gedwongen overwintering in 1777/1778 op Groenland en zijn veilige thuiskomst verhuisde het gezin Kat naar Duitsland. In opdracht van een Duitse reder werd hij schipper op een koopvaardijschip.
Hidde Kat overleefde zijn uit Nes afkomstige vrouw Jantje Jans Ney (1749 - 1807). Na haar overlijden kwam hij kwam nog regelmatig in Hollum bij een nicht op bezoek, bij wie hij 1824 plotseling overleed. Hij ligt begraven op het kerkhof van Hollum, waar een eenvoudige grafsteen zijn graf markeert. Een beeld voor het verzorgingscentrum De Stelp houdt de herinnering aan Hidde Dirks Kat op Ameland levend.
Jantje Jans Ney en Hidde Dirks Kat stellen zich voor
Jantje Jans Ney zoals ze in 2019 te zien is in Museum Swartwoude in Buren. In de vaste expositie van het museum zie je hoe dit verhaal afloopt.
Hidde Dirks Kat neemt de bezoeker ook Inn 2019 in Museum Sorgdrager mee op zijn dramatisch verlopen reis in de winter van 1777/1778 naar Groenland. Op dit moment weet Hidde Dirks nog niet wat hem en zijn bemanning te wachten staat.
Jantje Jans Ney. 2018. Tekening Egbarta Veenhuizen.
Hidde Dirks Kat. 2015. Tekening Egbarta Veenhuizen.
Collectie Amelander Musea
Egbarta Veenhuizen gaf Jantje Jans Ney en Hidde Dirks Kat een gezicht
Zonder beeldend kunstenaar Egbarta Veenhuizen en fotograaf Dolph Kessler uit Oenkerk was er waarschijnlijk geen HDK-jaar op Ameland geweest. Twee jaar geleden richtten ze in Museum Sorgdrager het Kunstproject HDK 2018 op. De Amelanders hebben het initiatief omarmd en uitgebouwd tot een jaar vol culturele activiteiten.
Egbarta Veenhuizen heeft Hidde Dirks Kat en zijn echtgenote Jantje Jans Ney een gezicht gegeven. Haar portretten van Hidde Dirks Kat waren eerder te zien in Museum Sorgdrager. Het portret van Jantje Jans Ney hangt dit jaar in het Landbouw-en Juttersmuseum Swartwoude in Buren.
Egbarta Veenhuizen kreeg haar opleiding aan de Academie Minerva in Groningen. Zij werkte 36 jaar als kunst-en toneeltherapeute in psychiatrische instellingen. Haar meest recente werk is vooral geïnspireerd door de reizen die ze met haar man Dolph maakte naar arctische streken, Alaska, IJsland en Groenland.
Egbarta maakte ook de illustraties voor een arctisch kookboekje bij de tentoonstelling Vrouwen achter de Zeemannen in Museum Swartwoude in Buren. Eerder had ze exposities in de Kunstmaand Ameland en in Museum Sorgdrager. Egbarta Veenhuizen is lid van de Nederlandse Kring van Tekenaars.
Zo zag Egbarta de jonge Hidde Kat.
Als commandeur zag Hidde Kat er wat minder woest uit.
